کاهش ارزش داراییها

مثال عددی:

فرض کنید یک دستگاه با ارزش دفتری ۱۰۰ میلیون ریال دارید. پس از ارزیابی، ارزش بازیافتنی آن فقط ۷۰ میلیون ریال است.

🔻 کاهش ارزش = 30 میلیون ریال

ثبت: 

زیان کاهش ارزش دارایی‌ها ۳۰,۰۰۰,۰۰۰
ذخیره کاهش ارزش دارایی‌ها ۳۰,۰۰۰,۰۰۰

افشا در صورت‌های مالی

1. صورت سود و زیان:
   «زیان کاهش ارزش داراییها» به عنوان هزینه غیرعملیاتی نشان داده می‌شود.

2. ترازنامه:
   دارایی با «کسر از ذخیره کاهش ارزش داراییها» نمایش داده می‌شود.

3. یادداشت‌های توضیحی:
   دلایل کاهش ارزش داراییها ، مبنای ارزیابی و روش اندازه‌گیری افشا می‌گردد.

تشخیص یک دارایی مشمول کاهش ارزش

تشخیص اینکه آیا یک دارایی مشمول کاهش ارزش است یا نه، یک مرحله بسیار مهم در فرایند حسابداری است و طبق استانداردهای حسابداری باید با دقت انجام شود. در ایران، این موضوع در استاندارد حسابداری شماره ۳۲ (کاهش ارزش دارایی‌ها) مطرح شده است؛ در سطح بین‌المللی، این موضوع ذیل استاندارد IAS 36 بررسی می‌شود.

مراحل تشخیص

برای تشخیص اینکه آیا یک دارایی مشمول کاهش ارزش است یا خیر، باید به دنبال شواهدی از وجود نشانه‌های کاهش ارزش داراییها باشید.

۱. بررسی نشانه‌های کاهش ارزش داراییها

نشانه‌ها به دو دسته تقسیم می‌شوند:

الف) نشانه‌های بیرونی (External Indicators)

1. کاهش قابل توجه ارزش بازار
   مثال: اگر قیمت بازار ماشین‌آلات به‌طور قابل توجهی کاهش یابد.

2. تغییرات نامطلوب اقتصادی، قانونی یا فناورانه
   مثل: قانون منع استفاده از سوخت فسیلی در برخی تجهیزات صنعتی.

3. افزایش نرخ بهره یا نرخ تنزیل
   که منجر به کاهش ارزش فعلی جریان‌های نقدی آتی می‌شود.

4. کاهش ارزش شرکت در بازار سرمایه
   مثل سقوط قیمت سهام یا کاهش ارزش بازار شرکت زیر ارزش دفتری دارایی‌های آن.

ب) نشانه‌های درونی (Internal Indicators)

1. آسیب دیدگی فیزیکی دارایی
   مانند خرابی یا سوختن دستگاه.

2. عملکرد ضعیف دارایی
   مثل کاهش سودآوری یا تولید پایین‌تر از حد انتظار.

3. تغییر در نحوه استفاده یا استراتژی شرکت
   مثلاً برنامه‌ای برای کنار گذاشتن یا فروش یک خط تولید.

4. شواهدی از ناکارآمدی یا منسوخ شدن دارایی
   مانند ورود تکنولوژی جدید که دارایی فعلی را بی‌ارزش کرده است.

نکته کلیدی:

اگر حداقل یکی از این نشانه‌ها وجود داشته باشد، شرکت باید وارد مرحله بعدی شود و مبلغ بازیافتنی دارایی را محاسبه کند.

۲. مقایسه ارزش دفتری با مبلغ بازیافتنی

🔹 اگر ارزش دفتری > مبلغ بازیافتنی → داراییهای مشمول کاهش ارزش است.

🔹 مبلغ بازیافتنی = بیشترین مقدار بین:

• ارزش منصفانه منهای هزینه فروش

• ارزش استفاده (ارزش فعلی جریان‌های نقدی آتی دارایی)

 مثال واقعی ساده:

فرض کنید شرکت “الف” یک دستگاه دارد که:

• ارزش دفتری: ۲۰۰ میلیون ریال

• ارزش منصفانه منهای هزینه فروش: ۱۳۰ میلیون ریال

• ارزش استفاده (ارزش فعلی جریانات آتی): ۱۲۰ میلیون ریال

✅ چون ارزش دفتری (۲۰۰) > مبلغ بازیافتنی (۱۳۰)، پس دستگاه مشمول کاهش ارزش است.

 چه داراییهایی مشمول بررسی کاهش ارزش هستند؟

✅ مشمول:

• املاک، ماشین‌آلات و تجهیزات (دارایی‌های ثابت مشهود)

• دارایی‌های نامشهود (به جز سرقفلی)

• موجودی کالا (در چارچوب استاندارد جداگانه)

• سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت

موارد استثنا:

• موجودی نقد و سپرده‌های بانکی

• دارایی‌های جاری با ارزش بازار روشن

• برخی سرمایه‌گذاری‌ها در سهام (در صورتی که به ارزش منصفانه گزارش می‌شوند)